Elektriciteitsnet op stoom

Het kan maar zo zijn dat de verpakking waar je je parfum uithaalt, gemaakt is in Maastricht. Want papierfabriek Sappi Maastricht produceert al bijna 175 jaar papier aan de Maas. Ooit begonnen met het maken van papier uit lompen, produceert de ‘papiermolen’ nu voornamelijk grafisch karton en verpakkingskarton. Bijvoorbeeld voor boekenkaften of parfumdoosjes. Het is niet alleen papier waar in de directiekamer over gesproken wordt. Want het bedrijf is sinds een paar jaar ook een belangrijke speler in het in balans houden van het elektriciteitsnet. Hoe dat zit vertellen Ferdinand Koster en Bram Goorts, van Sappi.

“Kijk, als je het karton vouwt blijft de kleur van de buitenkant van het verpakkingsmateriaal zichtbaar in de vouwnaad. En zie je niet die vezelachtige structuur van het papier,” lacht Ferdinand, Mill Director Sappi Europe. Vanuit de ronde tafel in de ruime spreekkamer kijk je over de Maas richting het centrum van de stad Maastricht. Het terrein is enorm groot en bestaat uit verschillende hallen. De PM6 (de zesde papiermachine red.) is het paradepaardje van het bedrijf. “Een van de grotere machines ter wereld om gestreken papier en karton mee te maken.” Het bedrijf heeft zich ondertussen meerdere malen opnieuw herontdekt. Door continue innovatie weet het bedrijf toch steeds weer voorop te lopen met andere en nieuwe papierproducten.

Ferdinand: “Papier is een natuurproduct, dus als vanzelfsprekend werken we met gecertificeerde duurzame grondstoffen. Duurzaamheid en respect voor de natuur en milieu staan bij ons voorop.” Maar dat het bedrijf vandaag de dag zo voor de wind gaat, is volgens Ferdinand ook voor een belangrijk deel dankzij Bram Goorts, Utilities Manager. Hij is verantwoordelijk voor de warmtekrachtcentrale en de daarbij behorende e-boiler. Bram: “In het verleden is er voor de papierfabriek een gasturbine met warmtekrachtkoppeling geïnstalleerd om stoom te produceren. Nadat twee onderdelen van de fabriek gesloten werden, was de installatie te groot voor de productievraag en ontstond er een overcapaciteit.” Bram en zijn team gingen aan de slag om te onderzoeken hoe je elektriciteit kunt besparen en meer flexibiliteit kunt creëren. En dat zonder de papiermachine uit het oog te verliezen. Want deze draait 24 uur per dag, zeven dagen per week door. En heeft dus ook continu stoom en elektriciteit nodig. Deze energietransitie hebben we versneld door dit vroegtijdig in onze toekomstplannen op te nemen.

Als onderdeel van deze strategie kwam in 2019 ook de e-boiler in beeld, goed voor het verminderen van de CO₂ uitstoot en voor de levering van flexibiliteit aan het hoogspanningsnet. “De e-boiler kun je vergelijken met een waterkoker; deze zorgt voor de stoom die nodig is om het papier te maken”, vervolgt Bram. Met de e-boiler kan Sappi op een duurzame manier de eigen gascentrale op- en afregelen. Nu het elektriciteitsnet steeds meer afhankelijk wordt van duurzaam opgewekte elektriciteit uit zon en wind, is het belangrijk dat je ergens op terug kunt vallen als er minder elektriciteit beschikbaar. Sappi is een van die partijen waar TenneT mee samenwerkt. Het bedrijf levert elektriciteit wanneer het nodig is, produceert of gebruikt meer of minder op momenten dat er een overschot of een tekort is op het net. Afhankelijk van de contractvorm ontvangt het bedrijf hiervoor een vergoeding. Sappi denkt op dit moment al na over een tweede e-boiler en een stoomacculator om stoom in op te slaan. “We willen stoom bufferen. Wanneer er veel elektriciteit beschikbaar is, produceren we extra stoom die we opslaan. En wanneer er weinig elektriciteit beschikbaar is, halen we de stoom eruit voor eigen gebruik.

Sappi is met een mooi woord een BSP, een ‘Balancing Service Provider’. TenneT stuurt de assets van Sappi op afstand aan om het elektriciteitsnet stabiel te houden. Ferdinand: “Sommige bedrijven zijn wel flexibel in de vraag en aanbod van elektriciteit, maar zijn te klein voor een contract met TenneT.”  Zij kunnen zich melden bij Sappi om zich aan te sluiten in een pool die ervoor zorgt dat TenneT de gezamenlijk geleverde flexibiliteit kan gebruiken om het net te balanceren en stroomuitval te voorkomen. “Wij zijn ondernemers, en wij kunnen hier wat mee. Want ik vind echt dat we deze transitie samen moeten doen. Dus daar waar wij een bijdrage kunnen leveren, zullen we dat ook zeker doen.”

De toekomst ziet Sappi dan ook vanuit een CO₂-neutraal perspectief: “Dat is toch wel waar wij naar streven. Met de kennis van nu zoeken we dat in een combinatie van een warmtepomp, stoomacculator en mogelijk waterstof. Het is niet ondenkbaar dat onze gascentrale straks wordt omgebouwd naar een waterstofinstallatie. Stap voor stap komen we steeds dichter bij een zo CO₂-neutraal mogelijk productieproces.”