Naar hoofdinhoud

Paprika’s voor een stabiele energievoorziening

In Luttelgeest in de Flevopolder worden bij Hoogweg Paprikakwekerijen jaarlijks zo’n 50 miljoen kilo paprika’s duurzaam gekweekt. Er wordt niet alleen duurzame energie gebruikt, maar ook opgewekt en teruggeleverd aan het net. Door de energietransitie verandert het energiesysteem en zijn we steeds meer afhankelijk van zon- en windenergie. Dat betekent dat er in een steeds mindere mate een constant aanbod van elektriciteit door de elektriciteitsnetten stroomt. Wat kunnen we als netbeheerder samen met bedrijven zoals Hoogweg Paprikakwekerijen doen om het elektriciteitsnet in balans te houden?

Wisselend aanbod

We nemen afscheid van fossiele brandstoffen. Wanneer het hard waait en de zon schijnt, is er veel elektriciteit, tegen een lagere prijs. Elektriciteitslevering aan het net is financieel minder interessant en er bestaat een kans dat het net overbelast raakt. Maar ’s nachts of op windstille, donkere dagen, wordt er weinig energie uit zon of wind opgewekt en kan er een tekort ontstaan. Om dat te voorkomen en pieken en dalen op te vangen zoeken netbeheerders naar nieuwe mogelijkheden. Zoals Hoogweg Paprikakwekerijen, dit bedrijf stelt flexibel inzetbare energiebronnen en energiegebruikers beschikbaar voor het net. Ook zien netbeheerders graag dat bedrijven zelf met oplossingen komen, door rekening te houden met over- en onderbelasting van het net. Hoogweg Paprikakwekerijen is voorbereid op de veranderende toekomst en investeert al jaren in een zo duurzaam mogelijk productieproces waarin flexibiliteit van energie een belangrijke rol speelt.

Duurzaam

De paprika’s zijn volgens Gerard Fuite, engineer in opdracht van Hoogweg, te vergelijken met topsporters. Alles moet optimaal in balans zijn voor een zo groot mogelijke opbrengst. Het klimaat in een kas moet perfect zijn: niet te warm en niet te koud, niet te veel voeding maar ook niet te weinig en ga zo maar door. De perfect gekweekte duurzame paprika vraagt nogal wat van de bedrijfsvoering. Erik Hoogweg: “Sinds 2018 gebruiken we aardwarmte om 13 kassen te verwarmen. We vangen het hemelwater op in grote bassins, dat gebruiken we als gietwater voor de planten. En binnenkort drijven daar zonnepanelen op waarmee we 18 MW opwekken en vervolgens zelf gebruiken. De warmtekrachtkoppelingen wekken naast CO2, de voeding voor de planten, ook elektriciteit op. Meer dan we zelf nodig hebben. Wat we niet nodig hebben, leveren we terug aan het net.”

Eigen gebruik

Om als het nodig is de balans tussen vraag en aanbod te handhaven, koopt TenneT elektriciteit bij Hoogweg Paprikakwekerijen in. Zo garandeert TenneT dat elektriciteit er altijd is. Erik Hoogweg houdt zich binnen het bedrijf bezig met de invulling van de energie. “Het uitgangspunt is een goede balans tussen de verschillende warmtebronnen die we inzetten. Via de APX zien we wat de prijs per kWh is en op basis daarvan beslissen we om elektriciteit te verkopen of juist niet. Door hier slim mee om te gaan zijn de investeringen die je doet ook rendabel. Later dit jaar plaatsen we een elektrische boiler. Met zonne-energie die we niet voor het bedrijfsproces nodig hebben produceren we warm water om de kassen te verwarmen. We zetten de e-boiler ook in op momenten dat het hoogspanningsnet vol raakt.”

Flexibel omgaan met elektriciteit wordt steeds belangrijker. Hoogweg Paprikakwekerijen is voorbereid en ontwikkelt zich steeds verder, maar we hebben veel meer van dit soort bedrijven nodig. Gerard: “We moeten toe naar een wereld waarin we zo flexibel mogelijk omgaan met elektriciteit. Het MKB kan hier een grote rol in spelen. Wanneer we allemaal tegelijkertijd de snelweg opgaan ontstaat er ook file. Zo is het ook met het energienet, alleen noemen we het dan congestie. Wil je doorrijden, dan moet je zorgen dat je op andere tijden de weg op gaat. En in het geval van elektriciteit zit er ook nog een financieel voordeel aan vast. We moeten in de toekomst meer inzetten op opslag van elektriciteit. En denk dan niet alleen aan accu’s, maar ook het omzetten van elektriciteit naar waterstof”.

En zo helpt de glastuinbouw de energietransitie vooruit.

Martijn Ophuis, Ancillary Services Contracting: “Sinds lange tijd zijn we gewend dat elektriciteit beschikbaar is wanneer we het nodig hebben. De energietransitie brengt ons in de situatie dat elektriciteit vooral beschikbaar is als het waait en wanneer de zon schijnt. Inmiddels staat er al zoveel zon- en windvermogen opgesteld dat dit regelmatig leidt tot zeer lage of zelfs negatieve eletriciteitsprijzen. Maar ook tot de situatie waarin de vraag naar transportcapaciteit groter is dan de beschikbare capaciteit (netcongestie). De netbeheerder lost dat op door congestiemanagement in te zetten. Dat betekent dat we een klant verzoeken een deel van de gecontrateerde transportcapaciteit niet te gebruiken, of om op bepaalde momenten meer of minder af te nemen of in te voeden dan gepland. Klanten die op verschillende manieren in hun eigen behoefte kunnen voorzien, bijvoorbeeld door de afweging tussen inzet WKK en inzet e-boiler te maken, creëren een win-winsituatie. Zij besparen op energiekosten, omdat ze altijd de goedkoopste optie kunnen inzetten. En ze helpen de netbeheerder om congestie op te lossen, terwijl ze geen consessies doen aan het bedrijfsproces. Elektrisch vermogen dat niet gebruikt wordt, bijvoorbeeld wanneer de WKK inplaats van de e-boiler ingezet wordt, kan ook verkocht worden aan TenneT voor het balanceren van vraag en aanbod.”